Τόν/τή γνώρισες, τόν/τήν ερωτεύτηκες, παντρευτήκατε.!Ο μήνας του μέλιτος τελείωσε, ο πρίγκηπας σου τελευταία μοιάζει με αμφίβιο και όλα αυτά μέσα στη γενικότερα τεταμένη οικονομική κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία. Και εκεί που ένα διαζύγιο μέχρι πρότινος φαινόταν χρονοβόρος μπελάς παρά σωτήρια λύση τα πράγματα σήμερα απλοποιούνται. Συναινετικά διαζύγια express και μάλιστα σε μισή ώρα!
Πράγματι, η γραφειοκρατία που έχει να αντιμετωπίσει ένα ζευγάρι στην Ελλάδα, που αποφασίζει να προχωρήσει στην έκδοση συναινετικού διαζυγίου είναι βουνό! Μπορεί να χρειαστούν ακόμη και χρόνια για να εκδοθεί το διαζύγιο. Όμως τώρα σύμφωνα με νέες ρυθμίσεις το συναινετικό διαζύγιο θα μπορεί να εκδίδεται εντός μισής ώρας. Οι ενδιαφερόμενοι δε θα καταφεύγουν καθόλου στις δικαστικές αίθουσες και αρμόδιος για τη λύση του γάμου θα είναι ο συμβολαιογράφος ο οποίος θα εκδίδει την απαραίτητη συμβολαιογραφική πράξη χωρίς άλλες διατυπώσεις. Οι νέες ρυθμίσεις προβλέπουν ότι με συμβολαιογραφική πράξη θα ορίζονται και θα συμφωνούνται θέματα επιμέλειας των τέκνων, επικοινωνίας των διαζευγμένων γονέων αλλά και της διατροφής. Η εποχή που για ένα διαζύγιο οι πολίτες χρειαζόταν να αναμείνουν έναν και πλέον χρόνο, εάν ήταν συναινετικό, έχει περάσει ανεπιστρεπτί! Στο εξής, βάσει νέων ρυθμίσεων, τα συναινετικά διαζύγια θα εκδίδονται το πολύ σε 30’. Δηλαδή τα πράγματα απλοποιούντα σε τέτοιο βαθμό ώστε καθείς ή καθεμία μεταβαίνοντας σε έναν συμβολαιογράφο δύναται να λύσει τον γάμο τους, κοινή συναινέσει, εντός μισής ώρας… το πολύ! Αρμόδιος λοιπόν για τη λύση του γάμου θα είναι εφεξής ο συμβολαιογράφος, ο οποίος θα εκδίδει την απαραίτητη συμβολαιογραφική πράξη, χωρίς άλλες διατυπώσεις.
Βέβαια, η εξέλιξη αυτή θεωρείται από πολλούς αρνητική καθώς πιστεύεται από μεγάλη μερίδα και δη δικηγόρων ότι για να λυθεί ένας γάμος απαιτείται δικαστική απόφαση. Πιο συγκεκριμένα, εκεί που το Σύνταγμα και ο Αστικός Κώδικας προστάτευε τη λύση της οικογένειας, δεδομένου ότι παλαιότερα μεσολαβούσε ένα χρονικό διάστημα έξι μηνών μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης συζητήσεως και μια δικαιοδοτική κρίση για να λυθεί η οικογένεια, έπειτα μειώθηκε περαιτέρω σε μια συζήτηση και τώρα πλέον ενώπιον συμβολαιογράφου, με τις δηλώσεις των συμβαλλομένων και παρουσία φυσικά δικηγόρων (απαραιτήτων στην περίπτωση που υφίστανται τέκνα), ένα ζευγάρι μέχρι να πει domino, έχει χωρίσει! Θα πρέπει φυσικά να αναλογιστούμε πως η έκδοση ενός συναινετικού διαζυγίου δεν αφορά μόνο στη λύση του γάμου αλλά, στη συντριπτική πλειοψηφιά τέτοιων υποθέσων, περιλαμβάνει ένα πολύπλοκο υπόβαθρο που έχει να κάνει με την ανάθεση επιμέλειας τέκνων στον έναν από τους δυο συζύγους, στον προσδιορισμό διατροφής, σε περιουσιακές διαφορές μεταξύ των πρώην συζύγων κ.λπ. Επομένως η διαδικασία έκδοσης ενός διαζυγίου είναι μια σύνθετη διαδικασία την οποία δε μπορεί να επιληφθεί ένας ελεύθερος επιστήμων, του οποίου το αντικείμενο είναι η κατάρτιση δικαιοπραξιών και όχι η επίλυση τόσο σύνθετων υποθέσων.
Πιο συγκεκριμένα, η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων της Ελλάδος εξέφρασε τις ενστάσεις της για τη νέα διαδικασία, ως αντισυνταγματική, παρά το γεγονός ότι προβλέπεται υποχρεωτική παράσταση δικηγόρων και επομένως δεν τίθεται αφαίρεση δικηγορικής ύλης. Ωστόσο, η προωθούμενη από το Υπουργείο Δικαιοσύνης τροποποίηση των διατάξεων για την έκδοση συναινετικού διαζυγίου, ώστε να εκδίδεται από τους συμβολαιογράφους, δημιουργεί τα εξής κρίσιμα νομικά ζητήματα:
- Δογματικά, ο γάμος δεν είναι ,μια απλή σύμβαση. Πρόκειται για μια ιδιότυπη διακιοπραξία και, για το λόγο αυτόν, η λύση του δε μπορεί να είναι προσαρμοσμένη σε ένα απλό συμβατικό πρότυπο.
- Η λύση του γάμου με συμβολαιογραφική πράξη καταλήγει σε σύγχυση του γάμου με το σύμφωνο συμβίωσης ετεροφύλων. Μάλιστα, το σύμφωνο συμβίωσης καθίσταται ελκυστικότερο, διότι επιτρέπει τη συμβατική ρύθμιση των συνεπειών, ιδίως σε ό,τι αφορά τα αποκτήματα. Για το λόγο αυτόν, γεννάται ζήτημα συνταγματικότητας, εν σχέσει προς το άρθρο 21 παρ. 1 του Συντάγματος.
- Η συμβολαιογραφική λύση του γάμου δεν περιβάλλεται από τις εγγυήσεις της δικαστικής απόφασης, όπως είναι η δημοσιότητα. Εξάλλου, ο αμιγής συμβατικός χαρακτήρας της λύσης δίνει την ευκαιρία ύπαρξης και επίκλησης ελαττωμάτων της βούλησης, όπως η πλάνη, η απειλή ή και η εικονικότητα, η οποία δε χωρεί ενώπιον δικαστηρίου.
- Αν εκδίδεται το συναινετικό διαζύγιο από συμβολαιογράφο, γεννάται ο κίνδυνος να μην αναγνωρίζεται αυτόματα από άλλες χώρες μέλη της Ε.Ε., ενόψει των διατάξεων του Κανονισμού 2201/2003, στα άρθρα 11, 2§1, 3§1, 4, 21 § 1 και την αιτιολογική σκέψη 7 οι οποίοι κάνουν λόγο για « δικαστήριο» και « απόφαση».
- Η έκδοση συναινετικού διαζυγίου από συμβολαιογράφο, και όχι από Δικαστήριο, θέτει ζήτημα μη συμβατότητας με τα άρθρα 26 §3, 94 §2 του Συντάγματος.
- Παραμένει αδιευκρίνιστη η δυνατότητα προσβολής της συμβολαιογραφικής πράξης, όταν υπάρχουν ελαττώματα στη βούληση των συζύγων. Αντιθέτως, στην περίπτωση δικαστικής απόφασης είναι σαφές ότι μπορεί να ανατραπεί με την άσκηση έφεσης.
- Δεν είναι σαφές σε ποια αρχή και με ποια διαδικασία θα γίνεται παραίτηση από τα ένδικα μέσα και θα εκδίδεται πιστοποιητικό τελεσιδικίας ή αμετακλήτου ή πιστοποιητικό ότι λύθηκε ή ότι δε λύθηκε ένας γάμος.
- Επισημαίνεται, τέλος, ότι η διεθνής τάση είναι η συγκρότηση ειδικών οικογενειακών δικαστηρίων, με αρμοδιότητα για όλα τα θέματα της οικογενείας και όχι η αφαίρεση των οικογενειακών διαφορών από τα δικαστήρια.
Καθίσταται σαφές λοιπόν από τα παραπάνω, ότι παρόλο που η είδηση για έκδοση διαζυγίων express ναι μεν χαροποιεί χιλιάδες πολίτες, για τους οποίους ο χρόνος και το χρήμα, που συνεπάγεται μια δικαστική διαδικασία, αποτελούσε τροχοπέδη, ωστόσο δεν παύει μια τέτοια ρύθμιση να ενέχει κινδύνους. Θετική λοιπόν ή αρνητική η εξέλιξη αυτή, τα συμπεράσματα δικά σας! Πάντως, προς το παρόν, φαίνεται ότι έχει μπει φρένο στις προωθούμενες διατάξεις από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και οι σύζυγοι θα συνεχίσουν να προσφεύγουν στα δικαστήρια για τη συναινετική λύση του γάμου τους, η οποία, ούτως ή άλλως, έχει επιταχυνθεί εντυπωσιακά με την έκδοση των συναινετικών διαζυγίων να ολοκληρώνεται σε 2-3 μήνες υπό κανονικές συνθήκες.
