Ο χρόνος είναι χρήμα και ο νόμος 3900/2010 έρχεται να το επιβεβαιώσει αυτό. Εκατομμύρια πολιτών αλλά και το ελληνικό Δημόσιο θα τραβιούνταν για χρόνια στα δικαστήρια για μείζονος σημασίας θέματα όπως έχει συμβεί κατ’ επανάληψιν στο παρελθόν, αν η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, δεν τα επέλυε αμέσως, χωρίς να χρονοτριβήσει, με την εφαρμογή του θεσμού της πιλοτικής δίκης. Πολύ σημαντικά κοινωνικά θέματα, όπως υποθέσεις ακινήτων, το λεγόμενο χαράτσι ή το τέλος επιτηδεύματος ακόμη θα εκκρεμούσαν αν δεν είχαν εκδικαστεί άμεσα όπως ορίζει ο θεσμός της πιλοτικής δίκης.
Τί είναι ωστόσο αυτή η λεγόμενη πιλοτική δίκη? Ο θεσμός της πρωτοπόρας για τα ελληνικά δεδομένα, πιλοτικής δίκης, που εισήλθε στην ελληνική έννομη τάξη με το άρθρο 1 του νόμου 3900/2010 «Εξορθολογισμός διαδικασιών και επιτάχυνση της διοικητικής δίκης και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α’ 213/17.12.2010), όπως τροποποιήθηκε από το νόμο 4055/2012 «Δίκαιη δίκη και εύλογη διάρκεια αυτής» (φΕΚ Α’ 51/12.3.2012) έχει ως στόχο της την επιτάχυνση της διοικητικής δίκης, την αντιμετώπιση της υπερφόρτωσης του Συμβουλίου της Επικρατείας και την εγκαθίδρυση της ασφάλειας δικαίου μέσα από την ενιαία διαμόρφωση της νομολογίας.
Όπως καταλαβαίνουμε, η εφαρμογή του θεσμού της πιλοτικής δίκης ενδιαφέρει και έχει θετικά αποτελέσματα όχι μόνο για τους πολίτες που προσφεύγουν και επιλύουν τη διαφορά τους σε συντομότατο χρόνο, αλλά και για την ίδια τη δικαιοσύνη, καθώς απαλλάσσεται από όγκους παρόμοιων προσφυγών που θα ταλάνιζαν τα δικαστήρια για χρόνια. Άλλωστε, οι συνθήκες οικονομικής κρίσης επιτάσσουν την άμεση επίλυση σημαντικών θεμάτων καθώς έτσι ξεκαθαρίζεται εντός σύντομου χρονικού διαστήματος το τοπίο εφαρμογής ενός μέτρου. Για παράδειγμα, όσον αφορά στο χαράτσι στα ακίνητα, ο πολίτης, πλέον ξέρει τι ισχύει, δεν αναλώνεται σε ατέρμονους δικαστικούς αγώνες και η δικαιοσύνη δε φορτώνεται με όγκους υποθέσεων για χρόνια. Το τερπνόν μετά του ωφελίμου λοιπόν! Ας μην ξεχνάμε, πως η παροχή της αποτελεσματικής έννομης προστασίας υπονομεύεται σημαντικά λόγω της συσσώρευσης μεγάλου όγκου εκκρεμών υποθέσεων και των συνακόλουθων καθυστερήσεων, που αγγίζουν τα όρια της αρνησιδικίας συρρικνώνοντας σημαντικά τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή του κράτους δικαίου και παραβιάζοντας το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα του άρθρου 20 του Συντάγματος για την παροχή πλήρους. Έγκαιρης και αποτελεσματικής προστασίας, προκαλώντας πλήθος προβλημάτων σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Αρκεί να αναφέρουμε ότι στο Συμβούλιο Επικρατείας οι εκκρεμείς υποθέσεις ξεπερνούν τις 30.000 και στα Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια έχουν αγγίξει τις 500.000!!! Με το θεσμό της πιλοτικής δίκης, το Συμβούλιο Επικρατείας παίρνει θέση και επιλύει σημαντικά ζητήματα, χαράσσοντας κατευθυντήρια νομολογία-μπούσουλα για τα κατώτερα δικαστήρια. Με αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο συμβάλλει στην ταχύτερη επίλυση των όποιων διαφορών αλλά παγιώνει και την ασφάλεια δικαίου.
Πρακτικά, λοιπόν, στο ερώτημα «Γιατί να συμμετάσχω σε μια πιλοτική δίκη?» απαντάμε πως ο μοναδικός τρόπος να επωφεληθεί κανείς από τις πιλοτικές δίκες είναι η προσφυγή του σε αυτές! Η συμμετοχή σε μια πιλοτική δίκη μόνο κέρδος μπορεί να αποφέρει. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει τη δυνατότητα, μετά την επίλυση του τιθέμενου ζητήματος να παραπέμψει την κρινόμενη υπόθεση στο αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο. Η κρίση του Συμβουλίου της Επικρατείας δεσμεύει τόσο τους διαδίκους, όσο και το δικαστήριο στο οποίο παραπέμπει τη υπόθεση, το οποίο δε μπορεί να απέχει από τα κριθέντα. Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, παράγει δεδικασμένο για τα ζητήματα, τα οποία κρίνει, και τα οποία δεσμεύουν τόσο τα άτομα που συμμετείχαν και ΜΟΝΟ ΑΥΤΑ, όσο και το τακτικό διοικητικό δικαστήριο στο οποίο παραπέμπεται η υπόθεση.
Επιπροσθέτως, εκτός από την πιλοτική δίκη, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας επιλαμβάνεται απευθείας η ίδια και επιλύει υποθέσεις σημαντικές, όπως για παράδειγμα τις υποθέσεις με τη συνταγματικότητα ή μη των Μνημονίων ή θέματα που σχετίζονται με τις ιδιωτικοποιήσεις και μεγάλες επενδύσεις στη χώρα, για λόγους ταχύτατης εκκαθάρισης των όποιων εκκρεμοτήτων.
